Duyu bütünleme, gelişim döneminde eksik hareket veya daha az aktivite sonucunda çocuklarda meydana gelen duyusal motor (sensorimotor) problemlerini ortadan kaldırmak amacıyla yapılır.
0-7 yaş arasındaki çocuklar duyu bütünlemeyle, aktif bir şekilde hareket etmeye ve hareket kabiliyetlerini artırarak hem kendi vücutlarını hem de çevrelerindeki dünyayı tanımaya çalışırlar.
Çocuklar, etkileşime girdikleri her şeyden duyusal olarak bilgi alırlar. Çevrede hareket eden, duran, olan biten her şeyle duyusal etkileşime girebilmeleri için de duyusal bütünlemeyi gerçekleştirmeleri ve bunu bilişsel olarak koordine etmeleri gerekir.
Duyu bütünleme fonksiyonları, çocuklarda aynı düzende gerçekleşir ve doğal seyri genel olarak aynıdır. Fakat kimi çocuk bunu yavaş kimisi de hızlı öğrenir. Yavaş öğrenen çocuklar genel olarak yaşamın birçok aşamasında, aktiviteler esnasında sıkıntı yaşama eğiliminde olurlar.
Çocukların kendilerine ait kişisel algı mekanizmaları farklılıklar gösterir. Bu durumu şekillendiren faktörlerin en önemlisi ise gelen duyuları nasıl aldığımız ve vücudumuzun bu durumu nasıl kabul ettiğidir.
Her çocuk, yeni duyuları deneyimlemek için kendine için fırsat tanıyan ve farklı motor fonksiyonlarını destekleyici, geliştirici oyunlardan zevk alan bir yapıya sahiptir.
Duyusal işlemleme süreci, otizmli çocuklarda daha farklı ilerlemekte ve yaşıtlarına göre çok daha zor olmaktadır.
Otizmli bireyler özellikle sosyal iletişim, duygusal olarak çözümleme, akademik beceriler ve zaman zaman da fiziksel problemlerle başa çıkarlar.
Otizmli çocuklar başkalarının fark etmediği seslerin farkında olabilir veya bebek ağlaması, çöp arabası gibi sıradan seslerden aşırı rahatsızlık duyabilirler. Bunun asıl sebebi, sesin kaynağının ne ya da kim olduğunu bilememeleridir.
Otizmli çocuklar yemek, kıyafet ve kendilerine dokunan kişiler konusunda hep seçici görünürler.
Onların duyusal öğrenim sürecinde yaşadıkları bu karmaşa, genel olarak duyusal öğrenim aşamasını yavaş sürdürmelerine sebep olur.
Bebekliğin ilk dönemlerinden başlayarak otizmli çocuklar, duyusal bilgiyi işlemleme ve bütünlemede zorluklar yaşarlar. Bu da onların vücutlarını doğru hissetmelerini ve etraflarında neler olup bittiğini anlamalarını zorlaştırır.
Duyusal anlamda otizmli çocukların yaşadıkları problemler; onları sosyal iletişim, duyusal ve motor olarak her zaman 1-0 geride bırakır. Eğer çocuk duyusal gelişimini tamamlayamaz ve kaçmaya devam ederse bu fark daha da artar.
İşte bu nedenlerden ötürü duyu bütünleme, bu sürecin en önemli parçasıdır.
Duyu bütünleme, otizmli çocuklarda eksik duyusal temellerin yapılandırılması ve beyne giden sinir yollarının tamirinde büyük rol oynar.
Duyusal motor, duygu durumu (emosyonel), bilişsel ve temel becerilerin eksikliği otizmli çocuklarda algı ve iletişim problemlerinin oluşmasında önemli faktörlerdir. Günümüzde gelişen sinirbilim beynin öğrenme ile işlevselliğini ve fonksiyonelliğini artırmak, öğrenim sürecini hızlandırmak üzerinedir. Duyu bütünleme çocukların beyinde oluşan karmaşayı düzenlemek, harabiyete uğrayan sinir yollarındaki iletimi gerçekleştirmek ve beynin gelen uyarıları yorumlama kabiliyetini artırmak için olmazsa olmazdır.
Duyu bütünleme algı ve iletişim problemlerinin kaynağında yatan duyusal temelleri yeniden şekillendirmekte kullanılır.
Birçok uzman, duyu bütünleme terapisiyle otizmli çocuklardaki duyusal motor kabiliyetlerin arttığını ve bu doğrultuda bilişsel ve sosyal gelişimlerine büyük katkı sağlandığını söylemektedir.
Çocuklar, duyu bütünleme ve duyusal gelişimin hızlanmasıyla kendilerini daha iyi ifade ederler ve vücutlarını günlük yaşamda daha aktif kullanmaya başlarlar.
Bu durum sosyal ve duygu durumu gelişimi açısından çocuklara ve ailelere büyük destek sağlar.
Faruk Çalışkan-Fizyoterapist ve Duyu Bütünleme Terapisti
Yorum yapma kapalı.